Dlaczego twój pre-workout się zbryla? O higroskopijnych składnikach PWO

Sięgasz po pre-workout, a w opakowaniu zamiast idealnie sypkiego proszku widzisz lekkie zbrylenie? Spokojnie, to zupełnie naturalne. To tylko efekt obecności składników, takich jak cytrulina czy beta-alanina, które są higroskopijne, czyli łatwo wiążą wodę z otoczenia. Nie wpływa to na skuteczność ani bezpieczeństwo produktu, o ile jest właściwie przechowywany. Zamiast się martwić, sprawdź, jak poradzić sobie z grudkami w suplementach i co mogą one mówić o jakości Twojego pre-workoutu.

Czym jest higroskopijność i dlaczego dotyczy PWO?

Higroskopijność oznacza zdolność substancji do pochłaniania wilgoci z otoczenia. Niektóre związki dosłownie „wyciągają” wodę z powietrza, łącząc się w większe grudki lub twardą masę.

W kontekście suplementów przedtreningowych ma to szczególne znaczenie. Wiele składników często stosowanych w przedtreningówkach, reaguje na wilgoć w podobny sposób. Każde otwarcie wieczka to dla nich okazja, by złapać odrobinę pary wodnej z powietrza, zwłaszcza jeśli trzymasz puszkę w miejscach o zmiennej temperaturze, jak kuchnia albo w torba treningowa.

Nie ma w tym nic złego. To naturalna cecha fizyczna, a nie objaw zepsucia suplementu. Właśnie dlatego nawet najlepiej zaprojektowane pre-workouty z czasem mogą zmienić konsystencję.

Które składniki pre-workoutu są higroskopijne?

To właśnie tutaj tkwi sedno sprawy. Składniki stosowane w suplementach przedtreningowych są silnie higroskopijne. Oznacza to, że z łatwością chłoną wilgoć z powietrza, co po pewnym czasie prowadzi do naturalnego zlepiania się proszku w grudki.

Na czele listy stoi jabłczan cytruliny, czyli jeden z najważniejszych składników formuł przedtreningowych. Bardzo szybko chłonie wodę, dlatego może ulegać zbryleniu już przy minimalnej wilgoci [1].

Podobnie zachowuje się beta-alanina, znana z charakterystycznego mrowienia skóry. Jest częstym dodatkiem do produktów okołotreningowych i również potrafi szybko chłonąć wilgoć z powietrza [2]. 

Monohydrat Kreatyny jest nieco mniej podatny na wilgoć, ale w połączeniu z innymi składnikami higroskopijnymi również może się zbrylać. 

A dalej mamy dwuwinian choliny – źródło choliny, ważnej m.in. dla metabolizmu tłuszczów [3] – który również “przyciąga” wodę z powietrza [3].

Wiele formuł zawiera również glicerol, wyjątkowo higroskopijny związek stosowany w celu poprawy nawodnienia komórek mięśniowych [4]. 

Innymi słowy: im więcej skutecznych, aktywnych składników, tym większa szansa, że proszek po pewnym czasie przestanie być idealnie sypki. To naturalna konsekwencja bogatej formuły, a nie wada produktu.

Dlaczego zbrylenie nie wpływa na jakość ani skuteczność?

Zbrylenie to jedynie reakcja fizyczna, a nie chemiczna. Składniki nie tracą swoich właściwości, tylko łączą się w większe cząstki przez kontakt z wilgocią. Nie obniża to ich działania ani wartości odżywczych. Po rozdrobnieniu (łyżką, widelcem albo w blenderze) proszek bez problemu się rozpuszcza i działa dokładnie tak, jak powinien. To wciąż ten sam zestaw aminokwasów, witamin i ekstraktów wspierających intensywny trening, tylko w nieco innej formie.

Warto też pamiętać, że powstawanie grudek najczęściej nie oznacza błędu produkcyjnego. To naturalny efekt wysokiego stężenia surowców o skłonności do wiązania wilgoci, nawet pomimo zastosowania substancji przeciwzbrylających i saszetek pochłaniających wilgoć. Jeśli więc Twój pre-workout się zbrylił, wystarczy go rozdrobnić i można spokojnie stosować go zgodnie z zaleceniami producenta.

Jak ograniczyć zbrylanie? Kilka prostych zasad

Tego procesu nie da się całkowicie zatrzymać, ale można go wyraźnie spowolnić, wystarczy zwrócić uwagę na kilka drobiazgów. 

• Unikaj wilgoci. Nie przechowuj pre-workoutu w łazience, kuchni, samochodzie ani w torbie treningowej. W tych miejscach para wodna i zmienne temperatury sprzyjają zbrylaniu.
• Nie wyrzucaj saszetek pochłaniających wilgoć. Zostaw je w opakowaniu! Pełnią ważną funkcję.
• Używaj wyłącznie suchej miarki. Nawet pojedyncza kropla wody może uruchomić proces zbrylania.
• Zawsze dokładnie zakręcaj opakowanie. Nie zostawiaj go otwartego „tylko na chwilę”.

A co, jeśli grudki już się pojawiły? To żaden problem, wystarczy je rozgnieść lub krótko zblendować. Po wymieszaniu z wodą proszek rozpuści się bez trudności i będzie działał jak zawsze.

Wyjątek stanowią sytuacje, gdy produkt ma nienaturalny zapach (np. stęchlizny), zauważalne ślady zawilgocenia lub pleśni albo przekroczył datę minimalnej trwałości — wtedy nie należy go stosować.

Źródła:

1. Bailey SJ, Blackwell JR, Lord T, Vanhatalo A, Winyard PG, Jones AM. l-Citrulline supplementation improves O2 uptake kinetics and high-intensity exercise performance in humans. J Appl Physiol (1985). 2015 Aug 15;119(4):385-95. doi: 10.1152/japplphysiol.00192.2014. Epub 2015 May 28. PMID: 26023227.
2. Hobson RM, Saunders B, Ball G, Harris RC, Sale C. Effects of β-alanine supplementation on exercise performance: a meta-analysis. Amino Acids. 2012 Jul;43(1):25-37. doi: 10.1007/s00726-011-1200-z. Epub 2012 Jan 24. PMID: 22270875; PMCID: PMC3374095.
3. Zeisel SH, da Costa KA. Choline: an essential nutrient for public health. Nutr Rev. 2009 Nov;67(11):615-23. doi: 10.1111/j.1753-4887.2009.00246.x. PMID: 19906248; PMCID: PMC2782876.
4. Goulet ED, Robergs RA, Labrecque S, Royer D, Dionne IJ. Effect of glycerol-induced hyperhydration on thermoregulatory and cardiovascular functions and endurance performance during prolonged cycling in a 25 degrees C environment. Appl Physiol Nutr Metab. 2006 Apr;31(2):101-9. doi: 10.1139/h05-006. PMID: 16604127.